Strona internetowa powstała w ramach projektu „Mecenat Małopolski”, który jest realizowany przy wsparciu finansowym Województwa Małopolskiego.
Przed siedemdziesięciu laty, w kwietniu i maju 1938 r. w Liceum i Gimnazjum im. Marcina Wadowity w Wadowicach złożyli egzamin dojrzałości ostatni wychowankowie dawnego 8- letniego gimnazjum. Był to więc w dziejach szkoły szczególny rocznik absolwentów, zamykający pewien etap jej dziejów. Po czterdziestu latach, w pamiętnym dniu 16 X 1978 r., kiedy świat obiegła radosna dla wszystkich Polaków wiadomość - „Habemus papam!”, a jeden z wychowanków tego rocznika, kardynał Karol Wojtyła został wybrany papieżem - maturzyści „Anno Domin 1938” poczuli się bardzo dowartościowani i stali się sławni. Spotykali się z Janem Pawłem lI w Polsce i w Watykanie, zaczęto o nich pisać, przeprowadzać z nimi wywiady, niektórzy z nich sami chwyci! za pióra.
Z okazji 7O. rocznicy matury Ojca Świętego Jana Pawła II i Jego Kolegów - warto przypomnieć sylwetki wychowanków rocznika 1938. Było ich 42, z czego 40 abiturientów z roku 1938 i 2 eksternistów. Aż dziesięciu z nich nie przeżyło wojny lat 1939-1945.
Byli to:
Władysław Balon (1920-1942), ur. w Przeciszowie, syn rolnika, ukończył wraz z A. Galwinem Szkołę Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie, żołnierz Września 1939, później w lotnictwie w Wielkiej Brytanii, w Dywizjonie 316. Zginał w dniu 28 VIII 1942 r. w czasie lotu treningowego. Jego „Spitfire" Nr AD 313 wpadł do morza (zob. Olgierd Cumft i Hubert K. Kujawa, „Księga lotników polskich poległych, zmarłych i zaginionych 1939-1946", 1989).
Jan Banaś (1917-1943), ur. w Rabie Wyżnej, syn oficera 12 p. p., wychowanek Szkoły Podchorążych Broni Pancernych, uczestnik kampanii wrześniowej i walk we Francji, zmarł w obozie Miranda de Ebro w Hiszpanii.
Tadeusz Czupryński (1920-1944), ur. w Zatorze, syn urzędnika w dobrach hr. Potockiego w Zatorze, ukończył wraz ze Z. Siłkowskim Szkołę Podchorążych Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim, uczestnik kampanii wrześniowej i kampanii włoskiej, ppor. 11 pułku artylerii ciężkiej II Korpusu gen. Andersa, poległ w operacji adriatyckiej pod Ankoną, pochowany na cmentarzu w Loretto.
Zbigniew Gałuszka (1921-1939), ur. w Toruniu, syn Ludwika, profesora gimnazjalnego w Wadowicach, Jaśle, w Ostrowiu Wlkp. i w Toruniu, od r. 1934 zamieszkałego w Śleszowicach, wychowanek Szkoły Podchorążych Kawalerii w Grudziądzu, poległ w r. 1939 koło Dębicy jako kapral podchorąży Krakowskiej Brygady Kawalerii.
Wiktor Kęsek (1920 1943), ur. w Wadowicach, syn oficera WP poległego w r. 1920, w gimnazjum gorący zwolennik Stronnictwa Narodowego, po maturze rozpoczął studia prawnicze. W czasie wojny działacz ruchu oporu, ps. „Piotr", najpierw w tajnej organizacji „Ojczyzna", później prezes Cieszyńsko-Podhalańskiego Okręgu Stronnictwa Narodowego i pierwszy komendant Śląskiego Okręgu Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW). Aresztowany przez hitlerowców 12 II 1943 r , więziony w Bielsku, Mysłowicach, Oświęcimiu i Mauthausen, gdzie został rozstrzelany 8 VII 1943 roku.
Mieczysław Nowobilski (1917-1941), ur. w Palczy, syn nauczyciela, kierownika szkoły w Palczy i w Gorzeniu Dolnym („Na Dzwonku"), brat Zbigniewa (zob.). Jego wojenne losy mogłyby posłużyć za kanwę sensacyjnego filmu, jako żołnierz 12 p. p. wróci) po klęsce wrześniowej do Gorzenia i przez Węgry oraz Jugosławię przedostał się do Armii Polskiej we Francji. W stopniu podporucznika I Dywizji Grenadierów dostał się do niewoli niemieckiej i został uwięziony w Oflagu X A w Itzehoe k. Hamburga. Uciekł stamtąd, wrócił „Na Dzwonek'' i ponownie - przez Słowację, Węgry, Rumunię, Bułgarię i Turcję - dotarł do Palestyny, gdzie zgłosił się do Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich. Walczył w Afryce i w dniu 16 XII 1941 r. spłonął żywcem w samochodzie opancerzonym typu „carrier" w bitwie pod Gazalą. Pochowany na cmentarzu w I Tobruku.
Zbigniew Nowobilski (1914-1942), ur. w Palczy, brat Mieczysława (zob.), uczestnik kampanii wrześniowej, W czasie wojny pracował w składzie opału w Sporyszu k. Żywca i uczestniczył w ruchu oporu. Pełnił funkcję łącznika Związku Walk Zbrojnej-AK między powiatami bielskim, wadowickim i żywieckim. Aresztowany w Bielsku w r. 1941, torturowany w więzieniu w Mysłowicach i stracony w KL Auschwitz.
Zygmunt Selinger (1918-1942), ur. w Wadowicach, syn właściciela młyna.Leopold Zweig vel Cwajg (1916-1942), ur. w Wadowicach, syn kupca. W r. 1939 wyjechali do Lwowa, skąd zostali wywiezieni na Syberię. Po uwolnieniu z „łagru" zgłosili się w r. 1942 do Armii gen. W. Andersa i utonęli w jednej z syberyjskich rzek wskutek zerwania (odcięcia?) holu w dwóch barkach, którymi płynęli.
Józef Wąsik (1920-1939), ur. w Zawadce, syn rolnika, jeden z pierwszych wadowickich konspiratorów, członek grupy Wincentego Bałysa, kolportującej antyniemieckie ulotki i plakaty, aresztowany w listopadzie 1939 r, - wraz z Wincentym Bałysem, Stefanem Boryczką, Janem Dudoniem, Mojżeszem Melmanem, Stefanem Węgrzynem - i rozstrzelany przez hitlerowców w Krakowie. Jego nazwisko jest na tablicy pamiątkowej w ścianie domu przy Alei Wolności 49.
Pozostali wychowankowie rocznika 1938 to:
Stanisław Banaś-Brzeski (1921-1973), ur. w Radoczy, syn właściciela tamtejszego majątku ziemskiego, studiował agronomie, po wojnie pracował w handlu. Wadowickie gimnazjum ukończyli również trzej jego bracia: Witold Banaś (1913-1973), abs 1931, Jan Brzeski-Banaś (J91J7-1977), abs. 1936, Jerzy Marian Banaś, abs. 1946.
Stanisław Bartosik (1919-1982), ur. w Wadowicach, syn robotnika, uczestnik kampanii wrześniowej w 12 p. p., internowany na Węgrzech, później żołnierz WP we Francji, ponownie internowany w Szwajcarii. W r. 1944 ukończył studia ekonomiczne w St. Gallen. Po wojnie pracował w Zjednoczeniu Węgla Brunatnego w Żarach, w „Węglokoksie" w Katowicach, w „Centrozapie" i w „Kopexie", w latach 1960-63 i 1975-80 był na placówkach zagranicznych w Sztokholmie i w Budapeszcie. Zmarł w Bytomiu.
Zdzisław Bernaś (1919-1978), ur. w Suchej, syn kolejarza, uczestnik kampanii wrześniowej w 12 p. p., internowany na Węgrzech, później jako porucznik 1 batalionu 3 Dywizji Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich walczył w kampanii włoskiej. Jego nazwisko i fotografia są w książce M. Wańkowicza „Bitwa pod Monte Cassino" (t. I, Rzym-Mediolan, 1945). Po wojnie mieszkał we Włoszech, ożenił się z Włoszką, ukończył studia medyczne i pracował jako lekarz stomatologii w Eboli.
Marian Bieniasz (1920-1990), ur. w Mogilanach, syn policjanta, przed wojną rozpoczął studia pedagogiczne, po wojnie mieszkał i pracował jako urzędnik w Wadowicach. Jego syn Zbigniew Bieniasz napisał i wydał książkę pt „Kochana, stara buda..." (Wadowice, 1986), w której zebrał wspomnienia niektórych wychowanków wadowickiego gimnazjum rocznika 1938 o Karolu Wojtyle.
Kazimierz Bik (1920-1981), ur. w Tarnawie Dolnej; syn rolnika, ukończył Wydział Chemiczny Politechnik Śląskiej w Gliwicach i pracował w Zakładach Chemicznych w Dworach k. Oświęcimia. Był specjalistą w zakresie syntezy tworzyw sztucznych i opatentował kilka wynalazków. Mieszkał w Oświęcimiu.
Antoni Bohdanowicz Oroszeny, ur. 1920 w Ostrowiu Wielkopolskim, w czasie wojny w ruchu oporu (Narodowa Organizacja Wojskowa), po wojnie pracował jako inżynier w przemyśle okrętowym, m. in. w Stoczni Gdańskiej. Mieszka w Sopocie. Autor wspomnień z gimnazjum, m. in. „Wspomnienia kolegi z klasy" w .Młodzieńcze lata Karola Wojtyły" (1990). Jego rodzice - Franciszek, starosta w Ostrowie wlkp. i w Obornikach, radca województwa pomorskiego w Toruniu oraz Irena z Karasiów (1896-1983), herbu „Dąbrowa", po II wojnie urzędniczka w Szpitalu Powszechnym w Wadowicach - są pochowani w Wadowicach.
Teofil Bojeś, (1919-2007) ur, w Rzozowie k, Skawiny, syn górnika, uczestnik kampanii wrześniowej w 12 p. p., w czasie wojny górnik kopalni w Sosnowcu i w Westwalii, członek ruchu oporu, po wojnie ukończył Akademię Ekonomiczną, Politechnikę Śląską i Akademię Górniczo Hutniczą w Krakowie i pracował w górnictwie. Autor opracowań: „Moje wspomnienia z pracy na Kopalni Węgla Kamiennego „Niwka-Modrzejów" (1978), „Wieś i parafia Woźniki 1239-1989" (1989), „Ostatni Mohikanie, czyli klasa gimnazjalna Karola Wojtyły" (1992),
Eugeniusz Filek (1919-1967), ur w Barwalclzie Górnym, syn szewca, po maturze rozpoczął studia na UJ, uczestnik kampanii wrześniowej w 12 p, p, W czasie wojny i po wojnie pracował w rzemiośle, m. in. w Spółdzielni Szewsko-Cholewkarskiej w Kalwarii Zebrzydowskiej. Zginął tragicznie.
Antoni Galwin (1919-1979), ur. w Zatorze, syn urzędnika, wraz z W. Balonem (zob.) ukończył Szkołę Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie, uczestnik kampanii wrześniowej, w czasie wojny w Wielkiej Brytanii, walczył jako pilot myśliwski w Dywizjonie 318, po wojnie w Kanadzie, pilot oblatywacz w firmie de Havilland.
Rudolf Kogler, ur. 1919 w Wadowicach, syn zawodowego żołnierza 12 p. p., wychowanek Szkoły Podchorążych Piechoty, uczestnik kampanii wrześniowej w 12 p. p., żołnierz II Korpusu gen. Andersa, uczestnik walk w Afryce i bitwie pod Monte Cassino. Po wojnie doktor ekonomii, wysoki urzędnik w Ministerstwie Gospodarki Stanu Ontario w Kanadzie i wiceprezes Polonii Kanadyjskiej. Mieszka w Montrealu.
Karol Kurek (1919-1949), ur. w Zembrzycach, syn krawca, zmarł jako alumn Seminarium Duchownego w Krakowie.
Jan Kuś (1919-1997), ur. w Baczynie, syn nauczyciela i działacza udowego, uczestnik kampanii wrześniowej, w czasie wojny członek ruchu oporu. Po wojnie ukończył rozpoczęte w r. 1938 studia na Wydziale Lekarskim UJ, doktor habilitowany nauk medycznych, pracownik naukowy (adiunkt, docent, od r. 1987 profesor) w Zakładzie Anatomii Opisowej UJ, później Akademii Medycznej w Krakowie, autor ponad 60 publikacji naukowych. Prowadził badania naczyń krwionośnych i chorób nowotworowym krtani. Mieszkał i zmarł w Krakowie.
Stanisław Magiera (1919-1987), ur. w Nisku, syn urzędnika, uczestnik kampanii wrześniowej Po wojnie studiował na Politechnice Śląskiej w Gliwicach, przez kilka łat przebywał w Brazylii, a po powrocie do kraju mieszkał i pracował jako inżynier ciepłownik w Kołobrzegu.
Józef Michoń (1918-1988), ur. w Suchej, syn kolejarza, uczestnik kampanii wrześniowej w 12 p. p., w czasie wojny uczestnik ruchu oporu, po wojnie pracował na kolei i w spółdzielczości. Mieszkał w Suchej.
Szczepan Mogielnicki, ur. 1.920 w Zatorze, syn pracownika pocztowego. W czasie wojny pracował jako robotnik na żwirowisku oraz w gospodarstwie rolnym koło Zator a, członek AK. Po wojnie studiował nauki społeczne, pracował w przemyśle mięsnym, a później w przemyśle chemicznym.
Włodzimierz Piotrowski (1920-1994), ur. w Tarnowie, syn Jana, notariusza w Pszczynie, później sędziego w Wadowicach, brat bliźniak Zdzisława (zob.), w r. 1939 walczył w obronie Warszawy i Brześcia, jeniec sowiecki i niemiecki, ppor. Narodowej Organizacji Wojskowej i Armii Krajowej, ps. „Kot", ranny. Po wojnie lekarz medycyny, od r. 1950 w Wadowicach, ordynator Oddziału Zakaźnego, lekarz Przychodni Obwodowej i Rejonowej, lekarz szkolny w Liceum Ogólnokształcącym, 1968-70 kierownik Wydziału Zdrowia i Opieki Społecznej. Zmarł i pochowany w Wadowicach.
Zdzisław Piotrowski (1920-1995), ur w Tarnowie, brat bliźniak Włodzimierza (zob.), uczestnik kampanii wrześniowej w Armii „Kraków", sierżant podchorąży Narodowej Organizacji Wojskowej i Armii Krajowej, ps. „Gruby", po wojnie długoletni właściciel taksówki w Wadowicach. Zmarł i pochowany w Wadowicach.
Karol Poliwka (1920-1997), ur. w Limanowej, syn wcześnie zmarłego lekarza, wychowywany przez matkę, lekarz, neurolog, doktor nauk medycznych, pracował w Klinice Chorób Nerwowych i Umysłowych UJ, od r 1951 w Centralnym Szpitalu Klinicznym MSW w Warszawie (m. in. ordynator Oddziału Neurologicznego), w Akademickiej Opiece Zdrowotnej i w lecznicy spółdzielczej. Autor kilku prac specjalistycznych. Mieszkał w Warszawie i tam zmarł.
Bolesław Pomezański, (1916-1968), ur. w Wadowicach, syn urzędnika Magistratu, po maturze i w czasie wojny pracował jako urzędnik w Wadowicach, później wyjechał z miasta, w r. 1954 ożenił się w Szubinie. Mieszkał w Słupsku i tam zmarł.
Zdzisław Przybyło, ur. 1919 w Nowym Targu, syn lekarza weterynarii, po wojnie skończył studia weterynaryjne i pracował w Andrychowie, gdzie zmarł w latach sześćdziesiątych.
Tomasz Romański (1920-1994), ur. w Nowym Wiśniczu, syn pracownika więziennictwa, uczestnik kampanii wrześniowej w 12 p. p., internowany na Węgrzech, walczył jako zołnierz Armii Polskiej we Francji, pod Gazalą i Tobrukiem, w stopniu porucznika 2 batalionu Strzelców Karpackich 3 Dywizji SK uczestniczył w kampanii włoskiej, pod Monte Cassino, Ankoną Bolonią. W r. 1946 wrócił do kraju, pracował w Spółdzielni Inwalidów w Krakowie. Nazwisko fotografia ppor. T. Romańskiego oraz jego pluton są wielokrotnie wymienione w książce M. Wańkowicza „Bitwa pod Monte Cassino" (t. I, Rzym-Mediolan, 1945).
Zbigniew Siłkowski (1919-1996), ur. w Krakowie, syn urzędnika kolejowego, wraz z T. Czupryńskim (zob.) ukończył Szkołę Podchorążych Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim, ranny w kampanii wrześniowej, więzień stalagu w Altengrabow, skąd zbiegł, po wojnie magister ekonomii, pracownik budownictwa. Najbliższy przyjaciel Ojca Świętego Jana Pawła II, był na jego święceniach kapłańskich, organizował w Wadowicach zjazdy rocznika 1938, uczestniczył w inauguracji pontyfikatu Jana Pawła II w Rzymie, towarzyszył Mu w Castel Gandolfo w czasie rekonwalescencji po zamachu, udzielił dziennikarzom wielu wywiadów, pisał o czasach gimnazjalnych („Wspominać lata...", w: „Młodzieńcze lata Karola Wojtyły", 1990). Zmarł w Wadowicach i tu jest pochowany.
KAROL WOJTYŁA, (1920-2005) ur. w Wadowicach, syn Karola, oficera Wojska Polskiego, PAPIEŻ JAN PAWEŁ II. Tego Wielkiego Wychowanka prezentować nie trzeba, bo jest najbardziej znanym Polakiem na całym świecie.
Tadeusz Zięba, ur. 1920 w Sosnowicach, syn nauczyciela, w latach 1930-40 kierownika szkoły męskiej w Wadowicach, w czasie wojny mieszkał w Nowym largu i działał w AK. Po wojnie studiował chemię na UJ i pracował w Liceum Ogólnokształcącym w Suchej Beskidzkiej. Zmarł tragicznie potrącony przez pociąg na stacji PKP w Suchej Beskidzkiej.
Stanisław Żmuda (1920-1996), ur. w Chrzanowie, syn nauczyciela szkoły męskiej w Wadowicach, w czasie wojny członek ruchu oporu, po wojnie nauczyciel, kierownik szkoły w Rozkochowie k. Chrzanowa, gdzie mieszkał.
Stanisław Jura, ur. 19.18 w Kętach, syn kupca, uczestnik kampanii wrześniowej w 12 p. p., internowany na Węgrzech przez Jugosławię dostał się do Libii i Syrii, gdzie wstąpił do Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich. Walczył pod Gazalą i Tobrukiem, później służył w lotnictwie w Wielkiej Brytanii w polskim Dywizjonie 304 i brytyjskim 1333. Latał na bombowcach typu Vickers „Wellington" i „Dakota". W r. 1948 wrócił do Polski, mieszkał krótko w Wadowicach, później osiadł w Kętach, gdzie pracował jako główny księgowy w Rejonie Dróg Publicznych.
Witold Karpiński, ur. 1918 w Wadowicach, syn nauczyciela, kierownika szkoły im. S. Jachowicza w Wadowicach, uczestnik kampanii wrześniowej w 12 p. p., internowany przez Armię Czerwoną zbiegł na Wilenszczyznę, gdzie walczył w szeregach AK. W r. 1944 wywieziony w rejon Kaługi, skąd zbiegł i wrócił na Wilenszczyznę. Ponownie aresztowany, po zwolnieniu wrócił w r. 1950 do kraju. W trakcie studiów prawniczych w Lodzi znów aresztowany i skazany na karę śmierci. Ułaskawiony i zwolniony w r. 1959. Zamieszkał we Włocławku, gdzie pracował w budownictwie.
Jerzy Kluger, ur. 1921 w Wadowicach, syn adwokata Wilhelma Klugera, w czasie wojny internowany w ZSRR, wstąpił do II Korpusu gen. Andersa, oficer artylerii, uczestnik kampanii włoskiej i bitwy pod Monte Cassino. Inżynier mechanik, przedsiębiorca w Rzymie, gdzie mieszka. Opisał wadowickie lata w książce pt. „List. do przyjaciela Żyda", przetłumaczonej wydanej w Polsce.
Eugeniusz Mróz, ur. 1920 w Limanowej, syn urzędnika skarbowego, uczestnik kampanii wrześniowej, w czasie wojny członek AK. Po wojnie skończył studia prawnicze, pracował jako radca prawny w budownictwie, Wyższej Szkole Inżynieryjnej i w PKS w Opolu, gdzie mieszka Autor wielu artykułów wspomnieniowych z czasów gimnazjalnych drukowanych w różnych gazetach.
Jan Wolczko, ur. 19)9 w Jeleśni, syn policjanta, uczestnik kampanii wrześniowej, po wojnie studiował leśnictwo na Wydziale Rolnym UJ i pracował jako leśniczy w Kalwarii Zebrzydowskiej, gdzie mieszka do dziś.
Spośród dwóch eksternistów zdających egzamin dojrzałości w r. 1938:
Tadeusz Bryzek (1916-1989), ur. w Choczni, był po wojnie działaczem społeczno-politycznym, zaś Zygmunt Kręcioch, ur. 1916 w Choczni, po maturze odbył szkolenie w Szkole Podchorążych Kawalerii w Grudziądzu, uczestniczył w kampanii wrześniowej, w czasie wojny działał w AK, po wojnie pracował i mieszka w Wadowicach
W 10. rocznicę wyboru Karola Wojtyły na papieża poświęcono w przedsionku kościoła parafialnego NMP w Wadowicach tablicę z napisem: „Bóg Honor - Ojczyzna. Ku chwale synów Ziem Wadowickiej, Podbeskidzia i Podhala, byłych żołnierzy SBSK (Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich) 3 DSK (3 Dywizji Strzelców Karpackich) walczących za wiarę i Ojczyznę pod Tobrukiem i Monte Cassino. Wadowice, 16 X 1988". Za tablicą osadzono w ścianie kościoła kapsułę z ziemią z grobu Mieczysława Nowobilskiego w Tobruku i z cmentarza na Monte Cassino.
Opracował: Gustaw Studnicki, uzupełnienie Jas
Źródła: Z. Bieniasz, „Kochana, stara buda..." (1986), T. Bojeś, „Ostatni Mohikanie czyli klasa gimnazjalna Karola Wojtyły 1930-1938" (1992), G. Studnicki, „Pierwsza wśród równych. Dzieje Gimnazjum i Liceum w Wadowicach" (1991), informacje śp. Zbigniewa Siłkowskiego i p. Michała Siwca-Cielebona
Strona internetowa powstała w ramach projektu "Mecenat Małopolski", który jest realizowany przy wsparciu finansowym Województwa Małopolskiego. Wszystkie prawa zastrzeżone.